Delegacja Instytutu Fizyki wraz z partnerami z krakowskiego AGH i poznańskiego UAM wzięła udział w warsztatach naukowych „Japońsko-Polski Program Wschodzących Perspektyw” (ang. Emerging Perspective Program) na Uniwersytecie Tohoku w Sendai w dniach 3-4 października 2024 r.
Głównym celem warsztatów było dalsze promowanie dwustronnego strategicznego partnerstwa między naszymi społecznościami badawczymi. Warsztaty zostały zorganizowane przez jednostkę organizacyjną Uniwersytetu Tohoku Forum for Creativity, której zadaniem jest promowanie umiędzynarodowienia i ułatwianie wspólnych badań. Tegoroczne japońsko-polskie warsztaty zostały zorganizowane z naciskiem na wskazanie wyłaniających się kierunków badań w celu ustanowienia strategicznego partnerstwa opartego na potencjalnych możliwościach finansowania w ciągu najbliższych kilku lat.
Uniwersytet Tohoku jest jednym z najlepszych uniwersytetów badawczo-dydaktycznych w Japonii, członkiem pierwszej trójki w wielu kategoriach i jest uznawany za najbardziej zinternacjonalizowany uniwersytet w Japonii. Uniwersytet ma wśród swoich absolwentów laureata Nagrody Nobla w dziedzinie chemii, Koichi Tanaka, i jest związany z wieloma odkryciami w dziedzinie współczesnych technologii i nauk fizycznych, takimi jak nanorurki węglowe, pamięć flash, spintronika, światłowody czy mikroprocesory.
Początki współpracy naszego Instytutu z Uniwersytetem Tohoku sięgają 1974 r., a jej najważniejszymi osiągnięciami są wspólne prace Hideo Ohno (Tohoku) i Tomasza Dietla (IFPAN) nad półprzewodnikami magnetycznymi. Owocem ich współpracy było wiele wysoko cytowanych prac, m. innymi szeroko znana publikacja w Science, a obaj badacze, wraz z Davidem Awschalomem, otrzymali w 2005 r. nagrodę Agilent Europhysics Prize for Outstanding Achievement in Condensed Matter Physics za „badania półprzewodników magnetycznych i koherencji spinowej w ciele stałym, które utorowały drogę do powstania elektroniki spinowej, czyli spintroniki”.
Nasze instytucje posiadają od 2000 r. formalną umowę o współpracy, która jest regularnie odnawiana, i liczymy na przeniesienie ją na kolejny poziom. W skład delegacji wchodzili Piotr Deuar, zastępca dyrektora Instytutu, Marta Chabowska, Katarzyna Gas, Sławomir Kret, Janusz Sadowski, Mircea Trif i Andrzej Wawro z Instytutu Fizyki, Dariusz Kata z AGH i Anna Dyrdał z UAM. Przewodniczącym delegacji był Maciej Sawicki, koordynator współpracy międzyinstytucjonalnej. Uczestnikami z Uniwersytetu Tohoku byli Shunsuke Fukami z AIMR (lider), Rie Umetsu (Instytut Badań Materiałowych-KinKen), Takashi Tsuboi (Tohoku Forum for Creativity), Adrian Graboś oraz zaproszeni prelegenci Makoto Kohda, William Faguno i Tomoko Ozawa.
Dwudniowy program obejmował połączenie wykładów naukowych, warsztatów rozbudowy sieci wzajemnej współpracy i publicznego panelu strategicznego. Polska delegacja odwiedziła również laboratoria badań materiałowych i cleanroom-y w instytucie RIEC. Nadrzędnym celem warsztatów było zidentyfikowanie głównych zainteresowań naukowych obu społeczności, które mogą być wspólnie realizowane w nadchodzących latach szerszym frontem niż dotychczas, a także strategii osiągnięcia tego celu z największą korzyścią dla społeczności akademickiej.
Temat naukowy koncentrował się na zjawiskach i urządzeniach fizyki kwantowej o potencjalnych przyszłych zastosowaniach - w kierunku obliczeń kwantowych. Zakres zagadnień obejmował zaawansowaną produkcję i charakterystykę materiałów, symulacje kwantowe i materiały topologiczne oraz bardziej długoterminowe cele technologiczne i naukowe. Agenda spotkania obejmowała także sposoby realizacji wspólnego kształcenia młodych badaczy przyszłych liderów badań naukowych.
Spotkanie w Sendai okazało się owocne, a jego uczestnicy wyczekują kolejnych wydarzeń, które warsztaty zainicjowały. Wdrożenie nakreślonego planu współpracy będzie zależało teraz od możliwości uzyskania wymaganych funduszy w programie partnerstwa strategicznego Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej. Trzymajmy kciuki za powodzenie tego przedsięwzięcia!
